شایستگی نسبی بیوتیپ های خردل وحشی و شلمی حساس و مقاوم به علف کش تری بنورون متیل

چکیده استفاده مستمر از علف کش?ها به نحوه عمل مشابه باعث بروز پدیده مقاومت در علف های هرز می شود. آگاهی از خصوصیات بیولوژیکی بیوتیپ های مقاوم در مدیریت آن ها مفید خواهد بود. در پژوهش حاضر شایستگی نسبی سه بیوتیپ خردل وحشی (ag-sr ، al-sr و g-sr) و نیز دو بیوتیپ شلمی (ag-rr وg-rr) جمع آوری شده از مزارع گندم استان گلستان که به علف کش تری بتورون متیل مقاوم شده اند، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور آزمایش های جوانه زنی، سبزشدن، ارزیابی قدرت رقابت و تولید بذر در آزمایشگاه و گلخانه انجام شد و خصوصیات فیزیولوژیکی جوانه زنی بذور آنها تحت شرایط تنش خشکی، شوری وph مطالعه گردید. نتایج نشان داد که دما اثر معنی داری بر درصد و سرعت جوانه زنی بیوتیپ های حساس و مقاوم دارد. در کلیه بیوتیپ های هر دو گونه، حداقل میزان جوانه زنی در دمای 3 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. بیشترین درصد جوانه زنی در بیوتیپ های ag-sr، ag-ss و g-ss در دامنه دمایی 20 تا 25 درجه سانتی گراد رخ داد. در حالی که سایر بیوتیپ ها در دامنه دمایی 15 تا 25 درجه سانتی گراد دارای بیشترین درصد جوانه زنی بودند. در بیوتیپ های حساس شلمی بیشترین درصد جوانه زنی در دامنه درجه حرارت های 20 تا 25 درجه سانتی گراد رخ داد در حالی که در بیوتیپ های مقاوم، این دامنه محدودتر شده و بیشترین درصد جوانه زنی در درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. از نظر خصوصیات فیزیولوژیکی مرتبط با تنش خشکی، شوری و ph تفاوت معنی داری بین بیوتیپ های حساس و مقاوم خردل وحشی و شلمی وجود داشت. با افزایش تنش خشکی از پتانسیل 4/0- تا 1- مگاپاسکال، جوانه زنی در کلیه بیوتیپ ها کاهش پیدا کرد. بیوتیپ های حساس خردل وحشی به ph اسیدی واکنش بیشتری نشان داده و جوانه زنی کمتری داشتند. بیوتیپ های حساس و مقاوم شلمی به ph اسیدی و قلیایی حساسیت زیادی نشان دادند. اثر عمق دفن بذر بر درصد سبزشدن بیوتیپ های حساس و مقاوم هر دو علف هرز نیز معنی دار بود. در آزمایش های گلخانه ای، بین بیوتیپ های حساس و مقاوم خردل وحشی و شلمی از نظر خصوصیات رویشی و تولید بذر، اختلاف معنی داری مشاهده شد. با توجه به شایستگی نسبی بیوتیپ های مقاوم خردل وحشی و شلمی منطقه آق قلا از نظر جوانه زنی و سبزشدن، به نظر می?رسد در صورتی که عملیات مدیریتی خاصی به منظور کاهش جوانه زنی و سبزشدن این بیوتیپ ها انجام نشود، در آینده جمعیت این بیوتیپ ها گسترش یافته و در این صورت، احتمال بروز مشکلات روزافزون توسط این بیوتیپ ها وجود دارد. واژه های کلیدی: استولاکتات سینتاز، جوانه زنی، تنش شوری، تنش خشکی، مدیریت